เคยตั้งคำถามกับตัวเองไหมครับ

“ความรู้ Excel ของเราอยู่ระดับใด พอจะไปวัดไปวากับชาวบ้านเค้าได้ไหม?”

“เราว่าเราเทพในบริษัทแล้วนะ แต่จะสู้คนข้างนอกได้ไหมหนอ?”

เหล่านี้อาจเป็นปัญหาที่หลายคนสงสัย แต่ยากจะหาใครตอบ

งั้นผมขออุกอาจตอบ โดยแบ่งระดับความรู้ของเอกซ์เซลออกเป็น 10 ขั้น หรือ เรียกสั้นๆว่า

10 ขั้นวิทยายุทธ์ Excel

10 ขั้นที่ว่า ไม่สามารถนำไปใช้อ้างอิงอะไรได้นะครับ เพราะเป็นการจัดลำดับที่ผมตั้งขึ้นเอง เรียบเรียงจากประสบการณ์ที่สัมผัสกับผู้ใช้งานหลายองค์กร

เอาเป็นว่า คิดสนุกๆแบบวิทยายุทธ์นิยายจีนละกัน อารมณ์ประมาณพลังอาภรณ์วิวาห์ของอี่น้ำเทียนอะไรประมาณนั้นล่ะครับ ^^

ขั้นที่ 1:

• สร้างตารางและจัดฟอร์แมตแบบง่ายๆ
• ใช้ปุ่ม AutoSum
• ใช้ฟังก์ชันที่มีองค์ประกอบ (Argument) เดียว เช่น SUM, AVERAGE, MIN, MAX, COUNT
• สร้างกราฟพื้นฐาน เช่น กราฟแท่ง (Column Chart) กราฟเส้น (Line Chart) และกราฟวงกลม (Pie Chart)

ขั้นที่ 2:

• ใช้ดอลลาร์ไซน์ ($) เขียนสูตรทั้งแบบล็อคแถวและ/หรือคอลัมน์
• ใช้ฟังก์ชัน IF
• ใช้ฟังก์ชันเกี่ยวกับเท็กซ์เบื้องต้น เช่น LEFT, RIGHT, LEN
• ใช้คำสั่ง Filter, Sort, Freeze Pane, Group, Ungroup
• สร้างกราฟบับเบิ้ล (Bubble Chart) กราฟโดนัท (Doughnut Chart) กราฟเรดาร์ (Radar Chart) และกราฟมาตรฐานแบบอื่นๆได้
• สร้างกราฟแบบซับซ้อน เช่น กราฟคอลัมน์ที่มีสเกลสองแกน กราฟที่มีทั้งกราฟแท่ง (Column Chart) และกราฟเส้น (Line Chart) รวมอยู่ด้วยกัน

ขั้นที่ 3:

• ใช้ฟังก์ชันเกี่ยวกับการอ้างอิงเช่น VLOOKUP, HLOOKUP
• ใช้ IF ซ้อนกันมากกว่าหนึ่งชั้น
• ใช้ฟังก์ชันแบบมีเงื่อนไข เช่น SUMIF, COUNTIF, AVERAGEIF
• ใช้ฟังก์ชันเกี่ยวกับการตรวจสอบตรรกะ เช่น ISERROR, ISNA, IFERROR
• ใช้ฟังก์ชันเกี่ยวกับเท็กซ์เพิ่มขึ้น เช่น MID, FIND, TRIM
• ใช้ Conditional Formatting เบื้องต้น
• ใช้ Pivot Table เบื้องต้น
• สร้างกราฟประยุกต์ที่ต้องดัดแปลงกราฟพื้นฐาน เช่น
  • กราฟน้ำตก (Waterfall Chart)
  • กราฟเทอร์โมมิเตอร์ (Thermometer Chart)
  • กราฟหน้าปัทม์ความเร็ว (Speedometer Chart)

ขั้นที่ 4:

• ใช้ฟังก์ชันเกี่ยวกับการอ้างอิงเพิ่มเติม เช่น MATCH, INDEX, VLOOKUP ที่ลงท้ายด้วย 1 หรือ True (เหมาะสำหรับข้อมูลที่เป็นอันตรภาคชั้น)
• ใช้ฟังก์ชันที่มีเงื่อนไขมากกว่าหนึ่ง เช่น SUMIFS, COUNTIFS, AVERAGEIFS
• ใช้ฟังก์ชันเกี่ยวกับวันเวลา เช่น DATE, DAY, HOUR, WEEKDAY, NETWORKDAY, EDATE, EOMONTH
• ใช้ Goal Seek
• ใข้ Sparklines
• เขียนสูตรคำนวณใน Conditional Formatting (Format value where this formula is true)
  • สร้างแกนต์ชาร์ต (Gantt Chart) ร่วมกับ Conditional Formatting
• เขียนสูตรคำนวณใน Pivot Table (Calculated Field, Calculated Item)
• ใช้ Pivot Chart
• ใช้ Slicer, Timeline ร่วมกับ Pivot Table และ Pivot Chart

ขั้นที่ 5:

• ใช้ Name Manager ร่วมกับการเขียนสูตรในฟังก์ชันต่างๆ
• ใช้ฟังก์ชัน OFFSET เพื่อสร้าง Name แบบ Dynamic Range
• เข้าใจและเลือกใช้ Format As Table
• ใช้ฟังก์ชันเกี่ยวกับคณิตศาสตร์ เช่น ROUND, ROUNDUP, ROUNDDOWN, MOD
• ใช้ฟังก์ชันทางการเงิน เช่น NPV, IRR, PMT
• คิด Payback Period แบบอัตโนมัติ โดยใช้ฟังก์ชัน INDEX ร่วมกับ MATCH
• เขียนสูตรอาร์เรย์ (Array) แก้ข้อจำกัดของฟังก์ชั่น เช่น Sum Array, Count Array, SUMPRODUCT
• ปรับรูปแบบฐานข้อมูลของ Pivot Table เพื่อรองรับรีพอร์ตที่หลากหลาย

ขั้นที่ 6:

• ใช้ Data Table เพื่อทำ Sensitivity Analysis
• เข้าใจโครงสร้างของ Custom Number Format รวมทั้งไวยากรณ์เรื่อง
  • จำนวนบวก;จำนวนลบ;ศูนย์;ข้อความ
  • ตัวดำเนินการ (Operand) เช่น _ (underscore), * (star)
• ใช้ Record Macro เบื้องต้น
• ใช้ Solver แก้ปัญหาเบื้องต้น เช่น การคำนวณ Optimization
• เขียนสูตรอาร์เรย์ร่วมกับฟังก์ชั่น IF และการกดคีย์ Ctrl+Shft+Enter

ขั้นที่ 7:

• สามารถแก้โค้ดบางส่วนที่บันทึกจาก Record Macro แบบง่ายๆ เช่น เปลี่ยนการอ้างอิงตำแหน่ง เพิ่ม, ลดขอบเขตข้อมูล
• ใช้ Form หรือ Control Toolbox ร่วมกับ Macro
• ใช้ Scenario Manager สำหรับการวิเคราะห์ความอ่อนไหว (Sensitivity Analysis)
• ใช้ Solver ขั้นแอดวานซ์ เช่น แก้ปัญหาสิบสมการสิบตัวแปร
• เขียนสูตรอาร์เรย์ได้หลากหลาย
  • นำฟังก์ชันบางชนิดมาร่วมเขียนสูตรอาร์เรย์ เช่น INDIRECT, LARGE, SMALL, COLUMN. COLUMNS, ROW, ROWS
• ใช้ฟังก์ชันทางสถิติ เช่น CORREL, T.TEST, PERCENTILE.EXC

ขั้นที่ 8:

• เขียนคำสั่งพื้นฐานใน VBA (Visual Basic Application) เช่น
  • IF THEN ELSE
  • SELECT CASE
  • FOR EACH NEXT
  • DO WHILE
  • DO UNTIL
• ใช้ Power Pivot เบื้องต้น, เข้าใจความแตกต่างและข้อดี ข้อเสีย ของ Power Pivot เมื่อเทียบกับ Pivot Table ธรรมดา
• ใช้ Power Query เบื้องต้น
  • ดึงข้อมูลจากฐานข้อมูลอื่นๆ
  • ปรับแต่งข้อมูลแบบง่ายๆ เช่น นำข้อมูลใหม่ต่อท้ายข้อมูลเดิม

ขั้นที่ 9:

• ใช้ชุดคำสั่งพื้นฐานใน VBA ได้ทั้งหมด
• สร้างฟังก์ชั่นใหม่โดยใช้ VBA
• จัดการ Property, Event, Control ใน VBA
• เชื่อมต่อฐานข้อมูลด้วย VBA
• ใช้สูตร DAX เบื้องต้นใน Power Pivot

ขั้นที่ 10:

• เขียนสูตรอาร์เรย์ (Array) แก้ปัญหาซับซ้อนซ่อนเงื่อน
• เขียน VBA ได้ตามใจปรารถนา
• ใช้ VBA ร่วมกับออพเจ็คต์อื่นๆ
• สร้างชุดคำสั่งแบบซับซ้อน และเชื่อมโยงกับการเรียกไฟล์ต่างๆในเครื่อง
• ชำนาญ Power Pivot และสูตร DAX
• ใช้ Power Query เพื่อเตรียมฐานข้อมูลให้กับ Power Pivot หรือ Pivot Table
• สร้างกราฟหรือแดชบอร์ด (Dashboard) จาก Power View และ Power Map

ขั้นที่ 10 เป็นขั้นที่มีรายละเอียดมากที่สุด ยากที่สุด และซับซ้อนที่สุด

เรียกได้ว่านำทั้งเก้าขั้นมารวมกัน ยังไม่เท่าขั้นที่ 10 ขั้นเดียวเลยก็ว่าได้

อย่างไรก็ตาม ผู้มีความรู้เลยขั้นที่ 4 มาแล้ว อาจสลับสับเปลี่ยนลำดับขั้นวิชาได้ ขึ้นอยู่กับ “โอกาส” ที่จะพบโจทย์ในการทำงานจริงมากกว่า และเราจะฉกฉวย “โอกาส” นั่นไว้หรือไม่

จาก 10 ขั้นวิทยายุทธ์ Excel ที่กล่าวมา คงทำให้เห็นภาพเอกซ์เซลชัดขึ้นไม่มากก็น้อย

หากคุณยังไม่รู้จักบางฟังก์ชันหรือฟีเจอร์ที่เขียนไว้ด้านบน แสดงว่าเอ็กเซลยังมีอะไรน่าสนุกให้ค้นหาอีกเยอะ

จากประสบการณ์ของผม มีไม่เกิน 10% หรอกครับที่ไปไกลกว่าขั้นที่ 4 ส่วนใหญ่พอใช้ VLOOKUP กับ Pivot Table ได้แล้ว มักจะหยุดอยู่แค่นั้น

ทั้งที่จริงแล้ว ยังไม่ถึงครึ่งทางเลย…

อย่างไรก็ตาม เราไม่จำเป็นต้องรู้จักหรือใช้เป็นทุกสิ่งอย่างในเอ็กเซล เพราะสิ่งที่สำคัญกว่าคือตรรกะความคิด การนำไปใช้ร่วมกับความชำนาญเฉพาะด้าน และทัศนคติที่ดีในการทำงาน

แต่ฝึกให้เก่งไว้ก็ไม่มีอะไรเสียหายนะครับ ^_^

.

หากคุณชอบบทความแนวนี้ สามารถอัพเดตบทความใหม่ๆโดยคลิก Like เฟซบุ๊กแฟนเพจ วิศวกรรีพอร์ต หรือคลิก ที่นี่

อย่าลืมแชร์ให้เพื่อนอ่านเพื่อเป็นกำลังใจให้คนเขียนด้วยนะครับ ^_^